SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2014-2015 Zitting 2014-2015
________________
13 février 2015 13 februari 2015
________________
Question écrite n° 6-441 Schriftelijke vraag nr. 6-441

de Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Données à caractère personnel traitées par les services de renseignement - Loi relative aux archives - Délai de conservation Persoonsgegevens verwerkt door de inlichtingendiensten - Archiefwet - Bewaartermijn 
________________
archives
sûreté de l'Etat
service secret
données personnelles
archief
staatsveiligheid
geheime dienst
persoonlijke gegevens
________ ________
13/2/2015Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 19/3/2015)
19/6/2015Rappel
23/6/2015Antwoord
13/2/2015Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 19/3/2015)
19/6/2015Rappel
23/6/2015Antwoord
________ ________
Question n° 6-441 du 13 février 2015 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 6-441 d.d. 13 februari 2015 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Je me réfère au rapport annuel 2013 du Comité permanent R. Concernant l'obligation de conservation, on y lit « L'article 21 L.R&S stipule que les données à caractère personnel traitées par des services de renseignement peuvent uniquement être conservées 'pendant une durée n’excédant pas celle nécessaire aux finalités pour lesquelles elles sont enregistrées, à l’exception de celles présentant un caractère historique, reconnu par les archives de l’État' et qu’elles ne peuvent être 'détruites qu’après un certain délai qui suit le dernier traitement dont elles ont fait l’objet' ». Les délais de conservation et la procédure de destruction devraient - depuis la loi du 30 novembre 1998 déjà! - être fixés par arrêté royal, après avis de la Commission de la protection de la vie privée. En 2012, la ministre de la Justice a rédigé un projet d'arrêté qui a été soumis pour avis à la Commission de la vie privée. Cet avis a été publié le 20 février 2013. Depuis lors, le Comité n'a plus rien entendu sur ce projet d'arrêté.

Il est urgent qu'une loi fixe le délai de conservation des données à caractère personnel, les conditions et le délai dans lesquels les données peuvent être utilisées à des fins de recherches historiques et la manière de les effacer.

La (protection de la) vie privée constitue une compétence transversale. Une politique intégrée exige des actions à tous les niveaux dans les divers domaines. Un règlement juridique clair de l'obligation de conservation faciliterait les recherches historiques des institutions d'enseignement. Depuis longtemps, les hautes écoles et les universités qui étudient certaines périodes ou des moments cruciaux de l'histoire politique récente de la Belgique sont demandeuses d'un cadre légal. Ces institutions de recherche, qui dépendent exclusivement des Communautés, sont dans l'impossibilité de se pencher sur différentes périodes concrètes de l'histoire de notre pays parce que les documents les plus pertinents se trouvent toujours dans les archives de la Sûreté de l'État et que rien n'a encore réglé quant aux recherches des historiens.

Je souhaiterais poser les questions suivantes:

1) Quels critères préconiserez-vous pour l'obligation de conservation des documents de la Sûreté de l'État, y compris les données à caractère personnel et les dossiers connexes? Pouvez-vous préciser le contenu et le délais? À partir de quand les documents de la Sûreté de l'État et du Service général du Renseignement et de la Sécurité de l'armée sont-ils accessibles à des fins de recherches historiques? Quels documents faut-il conserver et où?

2) Où en est le projet d'arrêté en matière d'obligation de conservation et l'éventuelle destruction des documents? Quand déposerez-vous le projet de loi et quels obstacles doit-on encore surmonter?

3) Avez-vous déjà planifié une concertation avec les institutions de recherches de notre pays, ou une telle concertation a-t-elle déjà eu lieu? Si oui, pouvez-vous nous en préciser le contenu et le calendrier? Si non, pourquoi pas? Pouvez-vous nous donner des détails?

 

Ik verwijs naar het jaarverslag van het Vast Comité I van 2013. Betreffende de bewaarplicht lees ik het volgende: "Artikel 21 W.I&V bepaalt dat persoonsgegevens verwerkt door inlichtingendiensten slechts mogen bewaard worden 'voor een duur die niet langer mag zijn dan die welke noodzakelijk is om de doeleinden waarvoor ze opgeslagen worden, met uitzondering van de gegevens die een door het Rijksarchief erkend historisch karakter hebben' en dat ze pas mogen worden 'vernietigd na een zekere termijn volgende op de laatste verwerking waarvan zij het voorwerp zijn geweest'." De bewaartermijnen en de procedure met betrekking tot hun vernietiging dienen - reeds sinds de wet van 30 november 1998! - te worden bepaald bij koninklijk besluit, na advies van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. In 2012 stelde de minister van Justitie een ontwerpbesluit op dat aan het advies van de privacycommissie werd onderworpen. Het advies werd bekendgemaakt op 20 februari 2013. Sindsdien ontving het Comité geen nieuws over het ontwerpbesluit.

Het vastleggen van de bewaartermijn van persoonsgegevens, de voorwaarden en de termijn waarna de gegevens ter beschikking staan voor historisch onderzoek en de wijze waarop deze vernietigd worden, moeten dringend wettelijk verankerd worden.

Privacy en de bescherming ervan is een transversale aangelegenheid. Een totaalbeleid vereist acties van alle overheden op diverse beleidsdomeinen. Het historisch onderzoek van onderwijsinstellingen is gebaat met een duidelijke wettelijke regeling van de bewaarplicht. De onderzoekshandelingen van de hogescholen en de universiteiten die historisch onderzoek doen naar belangrijke en/of bepaalde periodes van de recente politieke geschiedenis van België zijn reeds lang vragende partij voor een wettelijke regeling. Deze onderzoeksinstellingen, die exclusief afhangen van de Gemeenschappen, kunnen diverse concrete periodes van de recente geschiedenis van ons land niet onderzoeken doordat de meest relevante documenten nog in het archief van de Staatsveiligheid zitten en er omtrent het desbetreffende historisch onderzoek nog niets geregeld is.

Graag had ik u dan ook volgende vragen voorgelegd:

1) Welke richtsnoeren zult u hanteren voor de bewaarplicht van documenten van de Staatsveiligheid, hierbij inbegrepen de persoonsgegevens en de daaraan gekoppelde dossiers? Kunt u de inhoud en de termijnen toelichten? Vanaf wanneer zijn de documenten van de Staatsveiligheid en de Algemene Dienst inlichting en veiligheid van de Krijgsmacht toegankelijk voor historisch onderzoek? Welke documenten moeten worden bewaard en waar?

2) Wat is de stand van zaken van het ontwerpbesluit inzake de bewaarplicht en de desgevallende vernietiging van deze documenten? Wanneer zult u het wetsontwerp voorleggen en welke hindernissen moeten nog worden genomen?

3) Hebt u hieromtrent reeds overleg gepland of heeft er al overleg plaatsgevonden met de onderzoeksinstellingen van ons land? Zo ja, kunt u de inhoud en timing toelichten? Zo neen, waarom niet? Kunt u dit uitvoerig toelichten?

 
Réponse reçue le 23 juin 2015 : Antwoord ontvangen op 23 juni 2015 :

1) et 2) Une distinction doit être faite entre les documents de la Sûreté de l’État rédigés dans le cadre de l'exercice de son travail de renseignement et les documents rédigés à l’occasion des enquêtes relatives à la sûreté.

En ce qui concerne les dossiers sur les enquêtes de sûreté, il existe déjà une obligation légale de les détruire, quand ils ne sont plus d'aucune utilité.

Quant au travail de renseignement, c’est une pratique courante pour la Sûreté de l’État de faire appel aux dossiers vieux de plus de trente ans, surtout quand il est question de contre-espionnage, de protection du potentiel économique et scientifique, d'extrémisme et de fondamentalisme religieux.

À cet effet, la conservation et la protection des archives en question pendant une période suffisamment longue est nécessaire pour permettre ainsi à la Sûreté de l’État de respecter ses obligations nationales et internationales.

Le projet d’arrêté royal portant exécution de l'article 21 de la loi organique du 30 novembre 1998 des services de renseignement et de sécurité a été transmis pour avis à la Commission pour la protection de la vie privée et au Conseil d'État. Les observations exprimées seront examinées en concertation avec le ministère de la Défense, vu que la loi organique du 30 novembre 1998 s’applique également au service général du Renseignement et de la Sécurité du ministère de la Défense.

Logiquement, la mise en place d'un cadre réglementaire pour la conservation et la destruction des données personnelles traitées par les services de renseignement et de sécurité devra s’intégrer dans l'évaluation prévue par l’accord de gouvernement de la loi organique du 30 novembre 1998 des services de renseignement et de sécurité (plus précisément, dans le volet archives des (ou en provenance des) services de renseignement et de sécurité).

3) Les archives de la Sûreté de l’État des années 1830 à 1910 ont déjà été transférées aux Archives générales du Royaume. Les dossiers relatifs à la Seconde Guerre mondiale ont été cédés en 1990 au Centre d'études et de documentation Guerre et Sociétés contemporaines. Sur ce plan, la Sûreté de l’État devance les services équivalents au niveau européen.

Pour la période de 1948 jusqu’à nos jours, il a été autorisé aux chercheurs de faire des recherches dans des dossiers spécifiques, à condition que cela ne compromette pas la bonne exécution des missions de la Sûreté de l’État.

1) en 2) Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen documenten van de Veiligheid van de Staat opgesteld in het kader van de uitoefening van haar inlichtingenwerk en documenten opgesteld naar aanleiding van veiligheidsonderzoeken.

Inzake de dossiers over veiligheidsonderzoeken bestaat reeds een wettelijke verplichting om deze te vernietigen, wanneer ze niet langer enig nut hebben.

Voor wat het inlichtingenwerk betreft, is het voor de Veiligheid van Staat een gangbare praktijk om een beroep te doen op dossiers die ouder dan dertig jaar zijn, in het bijzonder wanneer het gaat over materies die aan contraspionage, bescherming van het economisch en wetenschappelijk potentieel, extremisme en religieus fundamentalisme raken.

Daartoe is de bewaring en bescherming van de archieven in kwestie gedurende een voldoende lange periode noodzakelijk, om op die manier de Veiligheid van de Staat toe te laten aan haar nationale en internationale verplichtingen te voldoen.

Het ontwerp van koninklijk besluit tot uitvoering van artikel 21 van de organieke wet van 30 november 1998 houdende regeling van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten werd voor advies overgemaakt aan de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en de Raad van State. De gemaakte opmerkingen worden onderzocht in overleg met Defensie, aangezien de organieke wet van 30 november 1998 ook van toepassing is op de algemene dienst Inlichtingen en Veiligheid van het ministerie van Defensie.

Logischerwijze zal de instelling van een reglementair kader voor de bewaring en vernietiging van de door de inlichtingen- en veiligheidsdiensten verwerkte persoonsgegevens zich dienen in te schakelen in de door het regeerakkoord voorziene evaluatie van de wet van 30 november 1998 houdende regeling van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (meer in het bijzonder, in het luik archieven van of afkomstig van inlichtingen- en veiligheidsdiensten).

3) De archieven van de Veiligheid van de Staat van de jaren 1830 tot 1910 werden reeds overgedragen aan het Algemeen Rijksarchief. De dossiers met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog werden vanaf 1990 afgegeven aan het Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij. Op dat vlak loopt de Veiligheid van de Staat voor op de equivalente diensten op Europees niveau.

Voor de periode van 1948 tot heden werd het aan onderzoekers toegelaten om opzoekingen te doen in specifieke dossiers, op voorwaarde dat dit de goede uitvoering van de opdrachten van de Veiligheid van de Staat niet in gevaar zou brengen.