SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2016-2017 Zitting 2016-2017
________________
26 octobre 2016 26 oktober 2016
________________
Question écrite n° 6-1072 Schriftelijke vraag nr. 6-1072

de Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

au vice-premier ministre et ministre de la Sécurité et de l'Intérieur, chargé de la Régie des bâtiments

aan de vice-eersteminister en minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, belast met de Regie der gebouwen
________________
Terrorisme - Passé criminel - Recrutement de criminels dans des réseaux jihadistes - Nouvelle étude - Politique carcérale - Surpopulation - Détection de la radicalisation - Formation des membres du personnel des prisons Terrorisme - Crimineel verleden - Rekrutering van criminelen in jihadistische netwerken - Nieuwe studie - Gevangenisbeleid - Overbevolking - Detectie van radicalisering - Opleiding van de personeelsleden van de gevangenissen 
________________
terrorisme
extrémisme
délinquance
établissement pénitentiaire
intégrisme religieux
radicalisation
terrorisme
extremisme
misdadigheid
strafgevangenis
religieus conservatisme
radicalisering
________ ________
26/10/2016Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 24/11/2016)
25/11/2016Antwoord
26/10/2016Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 24/11/2016)
25/11/2016Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 6-1073 Aussi posée à : question écrite 6-1073
________ ________
Question n° 6-1072 du 26 octobre 2016 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 6-1072 d.d. 26 oktober 2016 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Je me réfère à l'étude publiée récemment par le Centre for the Study of Radicalisation and Political Violence (ICSR - Centre international pour l'étude de la radicalisation) du professeur Peter R. Neuman (Criminal past, Terrorist Futures, European Jihadists and the new Crime-terror Nexus, Peter R. Neuman, Rajan Basra et Claudia Brunner, ICSR - Kings College, 2016). Cette étude pointe un phénomène inquiétant, à savoir que des réseaux jihadistes recrutent des criminels violents et ce, dans tous les pays de l'Union européenne, entre autres la France, les Pays-Bas et la Belgique. L'étude qui a également examiné des dossiers de terrorisme belges, souligne quelques leçons importantes que l'autorité doit tirer en matière de coercition et de lutte contre le terrorisme.

Je me réfère également à la question écrite n° 6-998 que j'ai posée le 7 juillet 2016 et à la réponse fournie par le ministre de l'Intérieur. Ce dernier y confirmait le lien qui avait été établi antérieurement entre criminels et jihadistes. Le ministre a confirmé que 80 % des combattants en Syrie avaient déjà eu affaire à la police et à la justice.

L'étude précitée confirme formellement que les réseaux jihadistes recrutent sciemment des criminels ayant déjà été condamnés. La majorité des recrues ont des antécédents criminels, et c'est une situation sans précédent étant donné que par le passé, les organisations terroristes jihadistes mettaient l'accent sur le respect de la doctrine «pure».

On voit alors apparaître un groupe de jihadistes dangereux pour qui la violence est non seulement un but sacré mais surtout un mode de vie. Des criminels sont séduits par un plaidoyer qui prône le repos éternel et les autorise à continuer à commettre des crimes comme moyen d'accéder au martyre.

L'accent n'est plus mis sur la doctrine stricte mais plutôt sur une «aventure» et sur un sentiment de fraternité et de solidarité. Ainsi, Alain G. de la Sûreté de l'État indique dans un article publié dans le journal The Independent que le groupe État islamique peut être considéré comme un prolongement des formes urbaines de criminalité pour de nombreux États membres européens. Tout cela conduit à une radicalisation plus rapide, qui s'opère parfois en quelques semaines seulement. Les prisons joueront un rôle de plus en plus important dans la poursuite de la radicalisation, étant donné le nombre élevé de jihadistes condamnés. Le professeur Neuman a rassemblé de nombreux témoignages de jihadistes disant que la prison est la meilleure école. La Belgique est explicitement pointée du doigt par le professeur Neuman, et je le cite: «Some prisons in Belgium and France have simply lost control» (certaines prisons belges et françaises ont tout simplement perdu le contrôle) (cf. http://www.independent.co.uk/news/world/europe/isis-recruiting-violent-criminals-gang-members-drugs-europe-new-crime-terror-nexus-report-drugs-a7352271.html).

Comme le nombre de condamnations pour terrorisme augmente, le rôle des prisons dans le processus de radicalisation devient encore plus important. Pour éviter que celles-ci ne jouent le rôle d'incubateur de la radicalisation, Neuman et alii formulent des recommandations politiques concrètes.

Quant au caractère transversal de la question: les différents gouvernements et tous les chaînons du système de sécurité sont d'accord sur les phénomènes contre lesquels il faudra lutter en priorité ces quatre prochaines années. Ils sont définis dans la note cadre de Sécurité intégrale et le Plan national de sécurité pour la période 2016-2019, et ont été débattus lors d'une conférence interministérielle à laquelle les acteurs de la police et de la justice ont également participé. La lutte contre le terrorisme et la radicalisation est une des principales priorités. La présente question, relative à lutte contre la radicalisation et à la déradicalisation, porte sur une compétence transversale communautaire.

J'aimerais dès lors obtenir une réponse aux questions suivantes:

1) Une recommandation importante est qu'il faut éviter la surpopulation carcérale. Pouvez-vous nous dire combien de prisons sont encore surpeuplées dans notre pays et pouvez-vous me fournir des chiffres par prison?

2) Pouvez-vous me dire comment vous allez continuer à réduire la surpopulation et pouvez-vous me fournir des précisions?

3) Un point crucial est la formation spécifique des membres du personnel de la prison, afin que ceux-ci détectent rapidement les premiers signes de radicalisation et qu'ils transmettent l'information aux services de sécurité. Pouvez-vous me dire concrètement, pour chaque prison, combien de membres du personnel ont déjà suivi une formation spécifique de détection de la radicalisation, quel était le nombre d'heures de cours et quel était le contenu de cette formation?

4) Pouvez-vous me dire si une feuille de route a été communiquée à toutes les prisons, indiquant clairement qui doit transmettre quels signaux de radicalisation à quels services, de quelle manière et dans quel délai? Dans l'affirmative, pouvez-vous fournir des précisions? Dans la négative, pourquoi?

 

Ik verwijs naar de onlangs vrijgegeven studie van de International Centre for the Study of Radicalisation and Political Violence (ICSR) van professor Peter R. Neuman (Criminal past, Terrorist Futures, European Jihadists and the new Crime-terror Nexus, Peter R. Neuman, Rajan Basra en Claudia Brunner, ICSR - Kings College, 2016). Deze studie wijst op een onrustwekkend fenomeen waarbij jihadistische netwerken rekruteren onder gewelddadige criminelen en dit in alle landen van de Europese Unie, waaronder Frankrijk, Nederland en België. Het onderzoek, dat ook Belgische terreurdossiers tegen het licht hield, wijst op enkele belangrijke lessen die de overheid moet trekken inzake handhaving en terreurbestrijding.

Ik verwijs tevens naar mijn eerdere schriftelijke vraag nr. 6-998 dd. 7 juli 2016 en het antwoord van de minister van Binnenlandse Zaken. Hierin bevestigde deze de eerder naar voor geschoven link tussen criminelen en jihadisten. De minister bevestigde dat 80 % van de zogenaamde Syriëstrijders reeds eerder gekend waren bij politie en justitie.

De hierboven aangehaalde studie bevestigt formeel dat de jihadistische netwerken bewust ronselen onder eerder veroordeelde criminelen. De meerderheid van de rekruten blijken een criminele voorgeschiedenis te hebben en dit is zonder weerga daar jihadistische terreurorganisaties in het verleden de nadruk legden op het naleven van de « zuivere » leer.

Er ontstaat aldus een gevaarlijke groepering van jihadisten voor wie geweld niet alleen een heilig doel is maar vooral een levenswijze. Criminelen worden verleidt met een betoog dat het bekomen van de zielsrust naar voor schuift waarbij criminelen verdere criminele feiten mogen aangaan en waarbij deze zich inschrijven in het pad naar het martelaarschap.

De nadruk ligt niet langer op de strenge leer maar veeleer op het benadrukken van een « avontuur » en een gevoel van broederschap en verbondenheid. Alain G. van de Staatsveiligheid stelt aldus in een artikel in « The Independent » dat de groep IS kan worden beschouwd als een verlengstuk van stedelijke vormen van criminaliteit voor vele Europese Lidstaten. Dit alles leidt tot een snellere radicalisering waarbij enkele weken soms volstaan. De gevangenissen zullen een steeds belangrijkere rol spelen in verdere radicalisering gezien het hoge aantal veroordeelde jihadisten. Professor Neuman verzamelde vele getuigenissen vanwege jihadisten waarin zij stelden dat de gevangenis de beste leerschool is. België wordt expliciet met de vinger gewezen door professor Neuman en ik citeer : « Some prisons in Belgium and France have simply lost control » (cf. http://www.independent.co.uk/news/world/europe/isis-recruiting-violent-criminals-gang-members-drugs-europe-new-crime-terror-nexus-report-drugs-a7352271.html).

Met de toename van het aantal veroordelingen voor terrorisme neemt het belang van gevangenissen in radicalisering nog toe. Om te voorkomen dat deze fungeren als incubator van radicalisering schuift Neuman et al. concrete beleidsaanbevelingen naar voor.

Wat betreft transversaal karakter van de vraag : de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016–2019, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het fenomeen van de strijd tegen het terrorisme en de radicalisering is één van de grote prioriteiten. Deze vraag valt onder een transversale gemeenschapsaangelegenheid betreffende de strijd tegen radicalisering en de deradicalisering.

Ik had dan ook graag een antwoord gekregen op de volgende vragen :

1) Een belangrijke aanbeveling is dat overbevolking in gevangenissen moet worden voorkomen. Kan u meedelen hoeveel gevangenissen in ons land nog overbevolkt zijn en kan u dit cijfermatig toelichten per gevangenis ?

2) Kan u meedelen hoe u de overbevolking verder gaat terugdringen en kan u toelichten ?

3) Cruciaal is de specifieke opleiding voor de personeelsleden van de gevangenis om de eerste tekenen van radicalisering snel te detecteren én door te geven aan de veiligheidsdiensten. Kan u concreet en per specifieke gevangenis oplijsten hoeveel personeelsleden reeds een specifieke opleiding inzake het detecteren van radicalisering hebben doorlopen en kan u meedelen hoeveel lesuren en welke inhoud deze opleiding omvat ?

4) Kan u meedelen of er een draaiboek ter beschikking is van alle gevangenissen waarbij duidelijk wordt aangegeven wie welke signalen van radicalisering aan welke diensten moet doorgeven, op welke wijze en binnen welke tijdspanne ? Zo ja, kan u toelichten ? Zo neen, waarom niet ?

 
Réponse reçue le 25 novembre 2016 : Antwoord ontvangen op 25 november 2016 :

L’honorable membre trouvera ci-après la réponse à ses questions :

Cette question parlementaire ne relève pas de mes compétences mais de la compétence de mon collègue, K. Geens, ministre de la Justice.

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vragen:

Deze parlementaire vraag valt niet onder mijn bevoegdheden, maar behoort tot die van mijn collega, K. Geens, minister van Justitie.