Hartenkreet van een terdoodveroordeelde

Oscar Hernalsteens, in het dagelijkse leven tekenaar, werkte voor het verzet door duiven te houden die afkomstig waren uit Frankrijk.

Hij zette die betrouwbare boodschappers in om de geallieerden op snelle en trefzekere manier tips te bezorgen over het vertrek of de doortocht van Duitse zeppelins.

Met die luchtschepen voerde de Duitse bezetter verkenningsvluchten uit en bombardeerde hij Luik, Antwerpen, Londen, Parijs en tal van andere Franse steden.

Oscar Hernalsteens
Oscar Hernalsteens
(Verzamelingen Koninklijk
Legermuseum - Brussel, inv.
804802a, foto Belge Lumière, 2016.)
Zeppelin
Zeppelin (commons.wikimedia.org)

Jammer genoeg kwam de vijand zijn activiteiten op het spoor. Hernalsteens werd in april 1916 in het halfrond van de Senaat ter dood veroordeeld.

Oorlogsaffiche, uittreksel. Aanplakbiljet met de bekendmaking van de terdoodveroordeling van Oscar Hernalsteens
Oorlogsaffiche, uittreksel. Aanplakbiljet met de bekendmaking van de terdoodveroordeling van Oscar Hernalsteens
(www.bel-memorial.org)

Deze alleenstaande vader en moedige patriot had tijdens zijn proces een ontroerende oproep geschreven:

"Hier, op deze stoel, is ter dood veroordeeld voor spionage, op 12 april 1916, Hernalsteens, geboren in Bosvoorde in 1874, weduwnaar met drie kleine kinderen. Moge de Senator die hier zal plaatsnemen van tijd tot tijd aan mij denken. Leve het Vaderland!"

Foto halfrond Senaat: spreekgestoelte
Foto halfrond Senaat: spreekgestoelte,
met gedenkplaat op de achtergrond. [1920] (Archief Senaat)
Detail: gedenkplaat ter ere van de gefusilleerde verzetsstrijders
Detail: gedenkplaat ter ere van de gefusilleerde
verzetsstrijders (Archief Senaat)

Drie jaar later, tijdens de plenaire zitting van 19 maart 1919, verklaarde senator Etienne de Vrière dat hij de dag voordien een bijzondere ontdekking had gedaan in zijn lessenaar in het halfrond ...

Hij trof er een merkwaardig briefje aan dat hem een diepe en oprechte emotie had doen ervaren. Meteen was hem duidelijk geworden waarom de sleutel van zijn lessenaar verdwenen was. Het briefje dat Oscar Hernalsteens in 1916 had geschreven, moest gevonden worden!

Uittreksel uit de notulen van de plenaire vergadering van de Senaat, 19/03/1919
Uittreksel uit de notulen van de plenaire vergadering van de Senaat,
19/03/1919. (Archief Senaat)
Senator Etienne de Vrière
Senator Etienne de Vrière
Fotograaf onbekend.
Wikimedia Commons, Public domain.

Senator Etienne de Vrière vroeg vervolgens of zijn achtbare collega's zich bij de oproep uit de voorbije bezetting wilden aansluiten. In dit gebouw wilden ze nog één keer de hartenkreet van deze patriot laten weergalmen. Ze riepen allen samen "Leve het Vaderland!".

Namens al zijn collega's vroeg de senator aan de Voorzitter dat de Staat onmiddellijk zou zorgen voor de drie kinderen. De Voorzitter liet er geen gras over groeien en nog diezelfde dag ging de Senaat op zoek naar hun verblijfsplaats.

Eén jaar later volgde senator Alphonse Ryckmans het dossier verder op.

De kinderen Irène, René en Blanche stelden het goed en werden opgevolgd door Het Nationaal Kinderwerk voor Oorlogswezen.

Senator Ryckmans verklaarde zich volledig tevreden met de maatregelen voorgesteld door deze dienst.

Senator Alphonse Ryckmans
Senator Alphonse Ryckmans (Archief Senaat)
Studiedossier over de zaak 'kinderen Hernalsteens': uittreksel uit de briefwisseling. P-dossiers, nr. 211
Studiedossier over de zaak "kinderen Hernalsteens": uittreksel uit de
briefwisseling. P-dossiers, nr. 211. (Archief Senaat)

Dat de Senaat zijn taak zeer ter harte nam, en er op toezag dat de kinderen goed opgevolgd werden, blijkt uit de talrijke brieven die hierover te vinden zijn in ons archief.

Studiedossier over de zaak 'kinderen Hernalsteens': uittreksel uit de briefwisseling. P-dossiers, nr. 211
Studiedossier over de zaak "kinderen Hernalsteens": uittreksel uit de briefwisseling. P-dossiers, nr. 211. (Archief Senaat)