De Senaat gaat de ideologische en filosofische alarmbelprocedure onderzoeken

19/11/2021

Op vrijdag 19 november 2021 besliste de plenaire vergadering van de Senaat om een informatieverslag op te stellen over de ideologische en filosofische alarmbelprocedure. Dit dossier nr. 7-295 kan worden geraadpleegd op de website.

Wat is de ideologische en filosofische alarmbelprocedure?

De ideologische en filosofische alarmprocedure bestaat sinds 1971. Het is een bijzondere procedure die bedoeld is om ideologische en filosofische minderheden te beschermen tegen discriminatie. Ze kan alleen worden opgestart in het Vlaams Parlement, in het Parlement van de Franse Gemeenschap en in het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap.

Hoe verloopt deze procedure?

De procedure wordt opgestart door de indiening van een motie over een voorstel of ontwerp van decreet die zegt dat sommige bepalingen van de tekst een discriminatie om ideologische of filosofische redenen inhouden.

De motie moet worden ondertekend door ten minste een vierde van de leden van het Parlement. Door de indiening van de motie stopt de bespreking van de tekst.

Daarna beslissen de voorzitters van de Kamer van volksvertegenwoordigers, de Senaat, het Vlaams Parlement en het Parlement van de Franse Gemeenschap samen over de ontvankelijkheid van de motie. Als er een meerderheid is, of evenveel stemmen voor en tegen zijn (staking van stemmen), is de motie ontvankelijk.

Als de motie ontvankelijk is, wordt ze samen met het voorstel of ontwerp van decreet bezorgd aan de Kamer en de Senaat, die elk afzonderlijk de gegrondheid van de motie onderzoeken.

De behandeling van de in de motie aangewezen bepalingen kan in het gemeenschapsparlement slechts worden hervat nadat Kamer en Senaat de motie ongegrond hebben verklaard. Indien één van hen de motie gegrond verklaart, moet het gemeenschapsparlement de behandeling van de betwiste bepalingen definitief stopzetten.

Waarom beslist de Senaat om een informatieverslag op te stellen over de ideologische en filosofische alarmbelprocedure?

De procedure wordt heel weinig toegepast: sinds haar invoering in 1971 gebeurde dat vijf maal.

De laatste keer was in 2019. Op 18 november 2019 werd in het Vlaams Parlement een motie tot verklaring van discriminatie om ideologische en filosofische redenen ingediend. De Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat spraken zich op respectievelijk 30 januari 2020 en 14 februari 2020 uit over de gegrondheid van de motie.

Het was een kwarteeuw geleden dat de ideologische alarmbelprocedure op grond van de wet van 3 juli 1971 was opgestart. Het was bovendien de eerste maal dat die procedure volledig doorlopen werd – tot een uitspraak door de Kamer en de Senaat.

De procedure blijkt heel wat vragen en bedenkingen op te roepen. Dat houdt verband met het karakter ervan en met de grondig gewijzigde institutionele context. Ook tijdens de besprekingen die in de Kamer en de Senaat over de motie van 18 november 2019 werden gevoerd, kwamen talrijke bedenkingen en vragen over deze procedure naar voren.

Daarom besliste de plenaire vergadering van de Senaat op 19 november 2021 om hierover een informatieverslag op te stellen.

De opname van de vergadering is terug te vinden op het YouTube kanaal van de plenaire vergadering.

Wil je meer weten over de ideologische en filosofische alarmprocedure? Waarom is ze ontstaan en wat houdt ze precies in? Welke vragen roept ze op? Daarvoor kan je terecht in het verslag van de bespreking van de motie van het Vlaams Parlement van 2019 (doc. Senaat 7-132/2) waar verschillende specialisten uitgebreid commentaar geven over deze procedure.