27/05/2021
De herziening van de Grondwet kan, overeenkomstig artikel 195 van de Grondwet, in drie grote fasen worden ingedeeld. De eerste fase leidt tot de verklaring tot herziening van de Grondwet. Vervolgens worden de Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat van rechtswege ontbonden en volgen er verkiezingen. De eigenlijke herziening van de bepalingen van Grondwet die voor herziening vatbaar zijn verklaard is ten slotte een zaak voor de nieuw samengestelde Wetgevende Kamers en de Koning, die dan samen de “constituante” vormen.
In de eerste fase komt de verklaring tot herziening van de Grondwet tot stand wanneer de drie takken van de federale wetgevende macht – de Koning, de Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat, die samen de “preconstituante” vormen – elk afzonderlijk en bij gewone meerderheid verklaren dat er redenen zijn tot herziening van de grondwettelijke bepaling(en) die zij aanwijzen. De herzieningsverklaring is een voorafgaande voorwaarde voor een werkelijke herziening. De verklaringen van de drie takken van de wetgevende macht hoeven niet noodzakelijk identiek te zijn of op hetzelfde ogenblik tot stand te komen. Alleen die bepalingen die in de drie verklaringen tot herziening van de Grondwet voorkomen zijn echter voor herziening vatbaar. De uiteindelijke herzieningsverklaring is, met andere woorden, de “doorsnede” van de drie verklaringen.
In de loop van de zittingsperiode kan elk Kamerlid of elke senator een voorstel van verklaring tot herziening van de Grondwet indienen. Ook de Koning kan dit doen. Omdat de bekendmaking van de verklaringen tot herziening van de Grondwet in het Belgisch Staatsblad automatisch leidt tot de ontbinding van de Kamer en van de Senaat en er nieuwe verkiezingen plaatsvinden, worden deze voorstellen pas aan het einde van de zittingsperiode besproken.
In het federale regeerakkoord werd evenwel afgesproken om een voorlopige lijst van grondwetsartikelen aan de Kamer en de Senaat mee te delen die later zullen worden opgenomen in een verklaring tot herziening van de Grondwet. Het is de bedoeling om deze lijst in de loop van de zittingsperiode verder aan te vullen, in functie van de werkzaamheden van het online dialoogplatform over de toekomst van het Belgisch federalisme. Deze voorlopige lijst werd niet ondertekend door de Koning en heeft ook geen enkele juridische draagwijdte. Het uiteindelijke ontwerp van verklaring tot herziening van de Grondwet zal door de Koning pas aan het einde van de zittingsperiode in de Kamer en in de Senaat ter stemming worden voorgelegd en zal worden gepubliceerd als eigen verklaring.
Concreet betreft deze voorlopige lijst die de regering aan de Kamer en aan de Senaat heeft meegedeeld de volgende grondwetsbepalingen :
De “Voorlopige tekst van verklaring tot herziening van de Grondwet” gaat als bijlage.