Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-5749

van Nele Lijnen (Open Vld) d.d. 29 februari 2012

aan de minister van Landsverdediging

Somalië - Piraterij - Al-Shabaab - Bestrijding - Luchtaanvallen - Rol Belgisch leger

Somalië
piraterij
terrorisme
militaire luchtvloot
strijdkrachten in het buitenland
militaire missie van de EU

Chronologie

29/2/2012Verzending vraag
30/3/2012Antwoord

Vraag nr. 5-5749 d.d. 29 februari 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Somalië staat al lang bekend als een van de gevaarlijkste landen ter wereld. Piraten en terroristische organisaties controleren grote delen van het land en ondermijnen elke vorm van democratisch bestuur of de uitbouw van de rechtsstaat. Een van die organisaties is de al-Shabaab, bestaande uit een aantal clans die tegen de overgangsregering strijdt. Ze zijn radicaal islamitisch en voeren terroristische daden uit.

Vanuit Europa en de Verenigde Staten gaan er stemmen op om de basissen van de terroristen te bestoken met luchtaanvallen. Voorlopig lukt het niet om met het Somalische leger of de kustwacht de groepen te bestrijden, omdat deze Somalische troepen veel te zwak zijn. Daarom zouden volgens sommigen enkele gerichte aanvallen met luchttroepen gepaster zijn. Zo zou bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk de aanval steunen, zeker waar de piraten en de al-Shabaab samen actief zijn en dus zeer sterk staan.

Het Belgische leger is zelf ook aanwezig in de regio. Zo staat te lezen op diens website: "Een detachement van vijf militairen werkt mee aan de missie European Union Training Mission Somalia (EUTM Somalia). In het kamp Bilhanga, in het westen van Oeganda, vormen zij het kader van het nieuwe Somalische leger, die de overgangsregering moet assisteren in het herwinnen van de controle over Somalië."

Graag had ik dan ook hieromtrent een gedetailleerd antwoord ontvangen op volgende vragen:

1) Wat vindt u van dit voorstel om luchtaanvallen uit te voeren op basissen van piraten en al-Shabaab? Kan u uitvoerig toelichten?

2) Weet u of er veel internationale steun is voor dit voorlopige voorstel? Welke landen zijn geïnteresseerd?

3) Wat kan de rol van België zijn bij deze aanvallen?

4) Hoe staat het met de missie van de Belgische soldaten om Somalische troepen op te leiden? Kan u hun concrete rol toelichten en aangeven of er al vorderingen geboekt om het land te heroveren?

Antwoord ontvangen op 30 maart 2012 :

1. De militaire acties uitgevoerd door EUNAVFOR Atalanta, de Europese maritieme operatie ter bestrijding van piraterij in de Golf van Aden en voor de kust van Somalië, beogen de bescherming van kwetsbare schepen, in het bijzonder deze van het ‘World Food Program’ en dragen bij tot het voorkomen en ontraden van piraterij. Mede door de maritieme operaties is de succesratio van de piraten in de voorbije maanden gevoelig teruggedrongen. Niet tussenkomen zou de notie van straffeloosheid aanwakkeren. Momenteel werkt Atalanta aan de operationele planning van gesynchroniseerde en wel omlijnde aanvallen op een aantal logistieke basissen van piraten op de kust van Somalië. Het gaat niet om offensieven tegen Al-Shabaab. Dit soort acties is in overeenstemming met de Verenigde Naties (VN)-resoluties ter ontrading en bestrijding van piraterij. Naast de militaire operaties, zullen in de nabije toekomst de juridische strijd tegen straffeloosheid en het ontmantelen van de netwerken van piraten eveneens aan belang winnen.  

2 en 3. Zowel de Somalische autoriteiten als de internationale Gemeenschap steunen de operatie Atalanta, met inbegrip van de robuuste acties waarvan hier sprake. Ook binnen de Europese Unie worden eventuele aanvallen tegen logistieke depots van de piraten algemeen gesteund. Wanneer en met welke middelen dergelijke aanvallen zouden uitgevoerd worden is echter nog niet bepaald. Bedoeling is om gebruik te maken van de daartoe geëigende luchtmiddelen waarover de operatie op dat moment zal beschikken. Ons land draagt regelmatig bij tot EUNAVFOR Atalanta door de inzet van een fregat in de operatiezone gedurende een drietal maanden. Het volgende engagement, het vierde sinds de aanvang van Atalanta in december 2008, start in oktober dit jaar en loopt tot januari 2013 met het fregat Louise Marie.  

4. De Europese trainingsmissie ‘EUTM Somalia’ die plaats vindt in het Oegandees oefenkamp in Bihanga, staat samen met het Oegandese leger in voor de training van de kern voor het Somalisch leger. EUTM draagt ontegensprekelijk bij tot de allesomvattende aanpak van de internationale gemeenschap tot stabiliteit, ontwikkeling en goed bestuur in Somalië. De Europese inbreng richt zich voornamelijk op de vorming van officieren en onderofficieren in bepaalde gespecialiseerde trainingsdomeinen zoals ontmijning, operaties in bebouwde gebieden of communicaties. De Somalische opleidingskaders zullen in staat moeten zijn om zelf het Somalische leger verder uit te bouwen. De vorming wordt vervolledigd met modules burgerzin, gender en Mensenrechten. Eind 2012 zal EUTM ongeveer 3 000 militairen getraind hebben. De Belgische militairen die deel uitmaken van deze Europese missie richten zich op de opleiding van onderofficieren. Inmiddels is hiervan ruim de helft terug geïntegreerd in de ‘National Security Forces’. De eerste feedback op operationeel en disciplinair vlak mogen positief genoemd worden. De Somalische militairen opereren gezamenlijk met en onder begeleiding van AMISOM, de vredesmacht van de Afrikaanse Unie. Momenteel hebben zij Mogadishu onder controle. Er werd beslist dat AMISOM samen met de Somalische strijdkrachten in de komende maanden de controle over Zuid en Centraal-Somalië zal verstevigen. Het gaat om de gebieden waar Kenya en Ethiopië recent acties hebben ondernomen tegen de Al Shabaab milities. Hoewel het gebied onder controle van Al Shabaab krimpt, zijn de geboekte successen voorlopig nog niet onomkeerbaar en blijft de toestand labiel.