In de provincie Kunduz in Afghanistan zijn er een twintigtal Belgische militairen aanwezig en werkzaam in verschillende domeinen. Het merendeel zorgt er voor een veilige leefomgeving door het ontmijnen of ontmantelen van munitie, springstoffen, enz. Een vijftal Belgen zijn tewerkgesteld op de luchthaven van de Provincial Reconstruction Team (PRT) Kunduz. Daarnaast nemen Belgische militairen ook deel aan opdrachten in het kader van de civiel-militaire samenwerking (CIMIC) in de regio Kunduz. In diverse rapporten en ook in het Nederlandse parlement heerst ongerustheid over de sterke toename van criminele bendes in Kunduz en de ermee gepaard gaande veiligheidsrisico's voor de aldaar aanwezige troepen.

Graag had ik de geachte minister dan ook volgende vragen voorgelegd:

1) Hoe reageert hij op de ongerustheid en de artikelen in de Nederlandse pers betreffende de oprukkende bendes in Kunduz? Welke bijkomende maatregelen heeft hij getroffen?

2) Welke implicaties heeft de opkomst van criminele bendes en de aanwezigheid van diverse radicaal-Islamitische groepen op de inschatting van de veiligheidssituatie van onze aanwezigheid in Kunduz? Kan u toelichten elke concrete maatregelen worden getroffen, in zoverre u dit kan toelichten zonder de veiligheid van onze troepen aldaar te compromitteren?

3) Klopt de analyse als zou de Afghaanse politie geen partij zijn tegen de criminele bendes en de radicaal-Islamitische groepen? Is de informatie vanuit diverse media dat de Afghaanse politie niet ingrijpt bij hun gewelddadige criminele activiteiten correct?

Het geachte lid wordt verzocht hierna het antwoord te willen vinden op de door haar gestelde vragen :

1. Instabiliteit in KUNDUZ

De aanwezigheid van gewapende bendes betrokken in criminele activiteiten is geen nieuw fenomeen in de provincie KUNDUZ. Verschillende maatregelen zijn genomen om hierop een antwoord te bieden. De belangrijkste maatregel bestaat erin om de privémilities te integreren in de officiële structuren.

Met dit doel werd in juli 2010 het Afghan Local Police (ALP) programma gelanceerd. Dit programma hangt af van het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken (MoI) en wordt gesteund door de internationale coalitie. Het heeft tot doel om veiligheidsdiensten te vestigen in de dorpen en landelijke gebieden om te strijden tegen de aanwezigheid van opstandelingen en/of illegale gewapende groepen die betrokken zijn bij criminele activiteiten. Dit programma strekt zich momenteel uit over 44 districten in 16 provincies, waaronder de provincie Kunduz, en heeft al geleid tot de rekrutering van 7 500 agenten in groepen van een dertigtal leden elk. De leden van de ALP ontvangen een regelmatig salaris alsook adequate uitrusting en bewapening.

Een van de pijlers van dit programma is dat het slechts opgestart wordt in een district wanneer de vertegenwoordigers van de lokale bevolking akkoord gaan en wanneer ze zelf de personen benoemen om gerekruteerd te worden in het kader van de ALP. Deze procedure garandeert dat het programma lokaal verankerd is en dat zijn functioneren door de bevolking aanvaard wordt. Het risico dat ALP-leden deelnemen aan illegale activiteiten is bijgevolg gering. Het is niet de bedoeling dat oud-opstandelingen het ALP programma vervoegen, maar de ALP draagt bij aan het garanderen van de veiligheid van opstandelingen die ervoor kiezen om gere-integreerd te worden.

2. De rol van de politie in de strijd tegen criminele bendes en de opstandelingen

De Afghaanse politie is gestructureerd in verschillende gespecialiseerde korpsen, waaronder een elite-eenheid (Afghan National Civil Order Police) en een divisie verantwoordelijk voor grensaangelegenheden (Afghan Border Police). Het gros van de troepen valt onder de Afghan Uniformed Police (AUP) die verantwoordelijk is voor het merendeel van de opdrachten omtrent de veiligheid en de bescherming van de bevolking. Naast deze politiemachten zijn er vele privémilities actief in Afghanistan. Deze milities zijn vaak betrokken in criminele activiteiten zoals drugs- en wapensmokkel en soms onderhouden zij economische of ideologische banden met groepen opstandelingen. In bepaalde zones zijn deze milities beter uitgerust en talrijker dan de politie, waardoor fenomenen als corruptie en collusie bij de politie in de hand worden gewerkt.

Sinds 2010 is er bijzondere aandacht geschonken aan maatregelen om daadwerkelijk dit risico te bestrijden.

De belangrijkste maatregel betreft het oprichten van het ALP programma, zoals hierboven beschreven. Daarnaast zijn er programma’s opgericht om de AUP te vormen en te trainen. In de provincie KUNDUZ is onder meer Nederland betrokken bij dit programma. Overigens vinden er talrijkere en meer doorgedreven interne administratieve controles van de politie plaats, gecentraliseerd op het niveau van het MoI, om te strijden tegen de illegale bezoldiging van publieke akten en tegen een toename van schriftvervalsing. Ten slotte moet het programma om biometrische gegevens te verzamelen en centraliseren, dat momenteel in ontwikkeling is, het risico beperken dat leden van opstandelingengroepen de politie infiltreren.

Al deze maatregelen versterken de betrouwbaarheid en de efficiëntie van de Afghaanse politie die, samen met de andere componenten van de veiligheidsdiensten, geleidelijk zullen ingezet worden om tussen nu en 2014 de operationele controle over te nemen van alle provincies van het land.