De kolombrievenbussen van de Senaat en de Kamer, het werk van een volksvertegenwoordiger!

De Senaat en de Kamer bezitten elk een "kolombrievenbus" in wit geaderd marmer. Die van de Senaat bevindt zich op de overloop nabij het halfrond en die van de Kamer bij de uitgang naar de Leuvenseweg.

Dit zijn oude brievenbussen. Zij dateren waarschijnlijk uit de jaren 1870-75. Zij zijn misschien wel de eerste brievenbussen van het Paleis der Natie, omdat men voordien, net zoals overal in België vóór 1850, naar het postkantoor moest gaan om de post af te leveren.

 

gietijzeren brievenbus

Vanaf 1849 kan men de post echter zelf vooraf frankeren. Het is dus niet meer nodig om naar een postkantoor te gaan om de brieven van een zegel te laten voorzien. Vanaf dan willen particulieren uiteraard brievenbussen in hun buurt om de gefrankeerde post erin te deponeren.

vierkante rode brievenbus

Vanaf 1850-52 komen er gietijzeren brievenbussen in de steden. Tegen 1860 hadden de postdiensten er al meer dan 3000 in het hele land geplaatst, bij voorkeur bij openbare plaatsen als gemeente­huizen of kerken. Eerst zijn zij cilindervormig, met, sinds 1860, een leeuw en de vermeldingen "lettres-brieven" en "imprimés-drukwerk". In 1897, het jaar van de inwerkingtreding van de postwet, die de regering belast met "het inzamelen, vervoeren en uitdelen van brieven, briefkaarten, nieuwsbladen en andere gedrukte stukken", verschijnt een nieuw vierkant model dat rood geverfd is, de kleur van de postvoertuigen.[ 1 ]

De kolombrievenbussen van de Senaat en de Kamer werden ontworpen als decoratieve elementen voor het Paleis der Natie. Op de eerste staat een slingeruurwerk, waarvan de sokkel in het marmer bevestigd is. Op de tweede is een standbeeld van Minerva geplaatst, de godin van de ambachten die geleidelijk aan verweven raakte met Athena, de godin van de verheven gedachten, de wijsheid, de strategie en de intelligentie.

brievenbus Senaat

In het middelste gedeelte zijn de twee kolommen op dezelfde manier versierd: een bloemguirlande of -festoen, bevestigd aan knopen (helemaal in de stijl van de toegangspoorten tot het Warandepark), verticale cannelures met knopen en horizontale bijlbundels.

In het onderste gedeelte van de brievenbus van de Senaat is in een marmeren plaat een posthoorn gegraveerd, het enige attribuut waaruit men kan afleiden dat de kolom een postfunctie heeft. De zijkant is voorzien van een opening om de gedeponeerde post op te halen.

De Belgische kroon en leeuw, die men had kunnen verwachten in het Parlement waar zij alomtegenwoordig zijn, zijn hier niet te bespeuren. Ook het onderscheid tussen brieven en drukwerk is overbodig, aangezien post vanuit het Parlement in die tijd in elk geval prioritair was. Maar aangezien elke assemblee haar eigen postcode had (1008 en 1009), moesten er twee brievenbussen worden geplaatst (net zoals er ten minste één per Belgische gemeente was).

brievenbus Kamer

 

We weten wie deze kolombrievenbussen heeft gebeeldhouwd. Zij zijn het werk van een vermaarde volksvertegenwoordiger, Louis Bertrand. Hij was de stichter van het dagblad Le Peuple in 1885, en in datzelfde jaar, met Edouard Anseele, van de Belgische Werkliedenpartij. Hij was volksvertegenwoordiger van 1894 tot 1926.

In de pers maken de in memoriams uitvoerig gewag van zijn gewoonte om zijn parlementaire post te deponeren in een bus die hij eigenhandig had gebeeldhouwd.[ 2 ] Zijn nationale biografie herinnert eraan dat hij maar tot zijn twaalfde naar school kon gaan. Daarna moest hij zijn familie ondersteunen door eerst kranten te verkopen en vervolgens steenhouwer te worden. Omdat hij talent had, werd hij al snel aangenomen door een marmerwerker aan de Haachtsesteenweg (waarschijnlijk V.J. André). Daar vervaardigde hij ergens tussen 1870 en 1878,[ 3 ] de brievenbussen van het federale Parlement. Wist hij veel dat hij ze op een dag zou gebruiken!

  1. Met dank aan Michel Mary, voormalig diensthoofd van het postmuseum, voor zijn artikel over "la petite histoire des boîtes aux lettres" en zijn analyse. De pr-dienst van bpost had ons al vermeld dat de brievenbussen van het federale Parlement niet "standaard" waren. Dit is trouwens de reden waarom bpost ze niet meer wil legen. Zie ook de mededeling bij de "Dag van de postzegel 1977" en de uitgifte van postzegels met een afbeelding van de cilindervormige kolombrievenbus. [ terug ]
  2. Bijvoorbeeld in La Province de Namur, 22 juni 1943. [ terug ]
  3. De Senaat heeft het slingeruurwerk boven de kolom gekocht in 1879. [ terug ]